Төтенше жағдай кезіндегі салық салу мәселелері

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 24 қыркүйектегі №1011 «Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің мәселелері» қаулысымен бекітілген ережеге сәйкес салық және бюджеттік саясат саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру, оның ішінде қамтамасыз ету мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының салық заңнамасына өзгерістер енгізу, салықтық жеңілдіктер мен преференциялар, сондай-ақ статистикалық қызметті мемлекеттік статистика қағидаттарына сәйкес жүзеге асыру Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің (бұдан әрі — ҰЭМ) құзыретіне кіреді.

Қазақстан Республикасы ҰЭМ-нің ұстанымына сәйкес, «салық салу мәселелері бойынша «Экономиканы тұрақтандырудың әрі қарайғы шаралары туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2020 жылғы 16 наурыздағы №287 Жарлығын іске асыру жөніндегі одан әрі шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 20 сәуірдегі №224 қаулысы (бұдан әрі — ҚР №224 ПП) сәйкес келмейді. Онда жоғарыда көрсетілген салық және міндетті төлемдік жеңілдіктерді қолдану мақсатында 2020 жылдың 1 сәуірінен кейін ЭҚОЖ-ні өзгертуге немесе қолдануға қатысты кез келген шектеулер бар.

Нақты іс-әрекет ҚР ПП №224 тізіміне енгізілген ЭҚОЖ-ге сәйкес болуы шарт.

Осылайша, Қазақстан Республикасының №224 Заңында кәсіпкерлік субъектілерінің 2020 жылдың 1 сәуірінен кейін ЭҚОЖ-ге енгізілген өзгертулерге салықтық жеңілдіктерді қолдануына шектеулер болмағандықтан, салық төлеуші төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығы, міндетті зейнетақы жарналары, әлеуметтік аударымдар бойынша әлеуметтік салық ставкаларына «0» коэффициентін қолдануға құқылы. Қазақстан Республикасының №224 №1 және №2 қосымшаларына сәйкес Қызметтер тізіміне енгізуге жататын міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру бойынша жарналар мен аударымдар.

Төтенше жағдай кезінде жедел әрекет етуді және қолдануды талап ететін кейбір нормативтік-құқықтық актілер мақұлданды және орындалды, сондықтан мұндай құқықтық актілердің ережелері басшылыққа алынып, қолданылуы керек. Бұл ретте Салық кодексінің ережелері салық салудың Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын және салық төлеушілер салық міндеттемелерін орындау кезінде қолданатын негізгі принциптерін белгілейді.

Сонымен, №224 ҚР-ның 1-тармағында «0» коэффициентін салықтар мен төлемдердің ставкаларына қолдану қарастырылған, оны төлеу (аудару) мерзімі 2020 жылдың 1 сәуірінен 1 қазанына дейін немесе 2020 жылғы 1 сәуірден 1 шілдеге дейін басталады.

Осыған байланысты, салық төлеуші ағымдағы коэффициентті қолданыстағы салықтың және төлемдердің ағымдағы айдың 28-іне дейін төлеу жағдайында да қолдана алады, яғни ЖТС, әлеуметтік салық және әлеуметтік төлемдерді төлеудің (аударудың) нақты шарттары «0» коэффициентін қолдануға әсер етпейді.

«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» 2017 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 517-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес, мүлік салығын төлеушілер салық салу объектісі бар меншік, шаруашылық жүргізу немесе Қазақстан Республикасындағы жедел басқару салық салу объектілері бар заңды тұлғалар болып табылады.

Салық кодексінің 519-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бухгалтерлік есеп жүргізбейтін және қаржылық есептілікті жасамайтын жеке кәсіпкерлерді қоспағанда, жеке кәсіпкерлерді қоспағанда, жеке кәсіпкерлерге салық салу объектісі болатындығы белгіленген. «Ал заңды тұлғалар — техникалық реттеу саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген сыныптамаға сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан ғимараттар мен құрылыстар, негізгі құралдардың, инвестициялардың бөлігі ретінде тіркелген осындай ғимараттардың бөліктері. Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкестігі.

«Салық саясаты туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің «Экономиканы тұрақтандырудың әрі қарайғы шаралары туралы» 2020 жылғы 16 наурыздағы №287 Жарлығын іске асыру жөніндегі шаралар туралы «Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 27 наурыздағы №141 қаулысының (бұдан әрі – 2020 жылдың 27 наурыздағы №41 Қаулысы) 3-тармағына сәйкес 2020 жылға дейін туризм, қоғамдық тамақтандыру және қонақ үй қызметтері саласында кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру үшін пайдаланылатын салық салу объектілері бойынша заңды және жеке кәсіпкерлер үшін мүлік салығы ставкаларына «0» коэффициентін белгілеу көзделеді.

Жоғарыда айтылғандардың негізінде, 2020 жылғы 27 наурыздағы №141 қаулысында көрсетілген талаптарды ескере отырып, заңды тұлға туризм, тамақтандыру және қонақ үй қызметтері саласында кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде пайдаланылатын салық салу объектілері үшін мүлік салығы ставкаларына «0» коэффициентін қолдануға құқылы.

Сонымен бірге, ғимаратта (ғимараттың бір бөлігі) кәсіпкерлік қызметтің бірнеше түрлері жүзеге асырылған жағдайда, оның ішінде жоғарыда аталған салық төлеушілердің 2020 жылғы 27 наурыздағы №141 қаулысында көрсетілмеген, мүлік салығы бойынша «0» коэффициентін қолдану мақсатында салық салынатын объектілердің жеке есебін жүргізу Салық кодексінің 194-195 баптарында белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

Еңбекші ауданы бойынша МКБ-ң бас маманы А.Жумашова

Ақпарат көзі Шымкент келбеті газеті